PETITION FOR THE RETURN OF FAMAGUSTA

Dear friends,

We have started a petition on AVAAZ.ORG to collect signatures demanding the return of Famagusta to its lawful inhabitants. Without any personal agendas. Only our love for Famagusta.

We are left ALONE, and alone we must do whatever we can to awaken the world.

I ask each and everyone of you to spend 2 minutes of your time to electronically sign this petition by clicking on the link below.

And please let all your friends know about this petition, so that you may help us get as many signatures as possible. Lets prove to everyone, but firstly to ourselves that WE indeed are demanding our return.

 

YOU CAN SIGN THE PETITION HERE

Read More

Ο Μυριάνθης των ανέμων…

Η ιστορία ενός ανθρώπου που, σε πείσμα των καιρών και κόντρα στις βουλές των πολιτικών, επέστρεψε για να ζήσει όσα χρόνια του απόμειναν στο κατεχόμενο από τους Τούρκους χωριό του, στη βόρεια Κύπρο. Κοιμάται έξω. Δεν έχει τίποτα. Εχει τα πάντα.

ΗΤΑΝ από τους πρώτους Ελληνοκύπριους που πήγαν στα κατεχόμενα εδάφη όταν, το Πάσχα του 2004, ο τότε ηγέτης των Τουρκοκυπρίων, Ραούφ Ντενκτάς, επέτρεψε την ελεύθερη πρόσβαση στο Βορρά. Ο Μυριάνθης Χατζηκυριάκου, 72 ετών σήμερα, είχε καημό να επιστρέψει στον Δαυλό, ένα υπέροχο ψαροχώρι, όπου γεννήθηκε και έζησε τα ωραιότερα, λέει, χρόνια της ζωής του. Τον πρώτο καιρό κοιμόταν έξω, στο λιμανάκι, κάτω από μία ακακία, «να βλέπω τ’ αστέρια πριν με πάρει ο ύπνος», έλεγε.
Τις κρύες νύχτες του χειμώνα όταν φυσούσε άγρια, οι τούρκοι έποικοι που κατοίκησαν το χωριό του, του ‘παν να μένει σε μία ξύλινη καλύβα, να προστατεύεται. «Μη νοιάζεστε», τους απάντησε. «Είμαι του ανέμου εγώ».
Η ζωή του σκορπίστηκε το καλοκαίρι του 1974 όταν οι Τούρκοι εισέβαλαν στη Κύπρο. Εφυγε πρόσφυγας στη Λεμεσό, με τη γυναίκα του και τα 4 παιδιά τους, 3 κορίτσια, ένα αγόρι. Εκτοτε ζούσε κάθε μέρα με τη λαχτάρα της επιστροφής.
Πίστεψε πολύ στο σχέδιο Ανάν. Ψήφισε «ναι» με όλη του την ψυχή. Το τελικό αποτέλεσμα, θριαμβευτικό για εκείνους που το απέρριψαν, τον γέμισε πίκρα και απογοήτευση.
«Δεν θα μας δοθεί ξανά άλλη τέτοια ευκαιρία. Αποδείξαμε, δυστυχώς, ότι βολευτήκαμε στην ευμάρειά μας και κατά βάθος δεν θέλαμε λύση. Το επόμενο σχέδιο θα είναι χειρότερο από το προηγούμενο, έτσι συμβαίνει χρόνια τώρα στο Κυπριακό. Αν είχαμε ψηφίσει “ναι”, σήμερα δεν θα υπήρχαν παρά ελάχιστα τουρκικά στρατεύματα στο νησί, πολλοί έποικοι θα είχαν φύγει και άλλοι δεν θα έρχονταν, η Αμμόχωστος θα ήταν δική μας, και χιλιάδες πρόσφυγες θα είχαν επιστρέψει στα σπίτια τους στη Μόρφου, και σε άλλα μέρη του Βορρά. Οι Τουρκοκύπριοι μου έλεγαν ότι είχανε από καιρό ειδοποιηθεί από τις αρχές να ετοιμάσουν τα πράγματά τους να φύγουν. Τώρα, δεν βλέπουν γιατί να πάμε για λύση, αφού την απορρίψαμε εμείς», λέει ο κ. Μυριάνθης, ο οποίος, από εκείνη τη στιγμή, του «όχι» στο σχέδιο Ανάν, αποφάσισε μεσα του ότι θα “λύσει” μόνος μου το Κυπριακό. Για τον εαυτό του.
Αυτό αισθάνεται ότι έχει κάνει σήμερα. Ζει μόνιμα στον Δαυλό, σ’ ένα μικρό σπιτάκι που οι φίλοι του εκεί τον βοήθησαν στην αρχή να νοικιάσει. Στη Λεμεσό, που τον φιλοξένησε από την εισβολή του ’74 και μετά, πηγαινοέρχεται περισσότερο ως επισκέπτης -να δει τις κόρες του (δυστυχώς, ο μοναχογιός του, Σωτήρης, χάθηκε στα 24 του, σ’ ένα φρικτό ναυτικό δυστύχημα στην Αίγυπτο), και να βγάλει τα λίγα που χρειάζεται να ζήσει, πουλώντας φρέσκα ψάρια από το χωριό του, στα βόρεια.
Το ψάρεμα ήταν ανέκαθεν η μεγάλη του αγάπη. Οποτε ξέφευγε από την κανονική του δουλειά (πότε ελαιοχρωματιστής, πότε σε καφετέρια στην Αμμόχωστο, πότε στο ξενοδοχείο «Λούης» στον Δαυλό, πότε λιμενεργάτης), παραδινόταν στη θάλασσα. Είχε δική του βάρκα που την ονόμασε «Δαυλός», και πάντα έβγαζε την πλουσιότερη ψαριά. Οι παλιοί του φίλοι, συγχωριανοί, τον φώναζαν «Θαλασσόλυκο». Οι σημερινοί τον λένε «Καπτάν», δηλαδή «Καπετάνιο». Τον αγαπούν και τον συμβουλεύονται.
Πριν από τον πόλεμο το χωριό είχε 250-300 κατοίκους. Ολοι Ελληνοκύπριοι. Τώρα το κατοικούν 450-500 νοματέοι, όλοι τους με καταγωγή από ένα ελληνικό χωριό της Τραπεζούντας που το λένε «Αληθινός».
«Οταν ήρθαν εδώ μετά την εισβολή, ως έποικοι, τα παιδιά τους ήταν 4-5 χρόνων, ή και παραπάνω, και μιλούσαν μόνο ελληνικά, καθόλου τούρκικα».
Ο καλύτερός του φίλος είναι ο Μουσταφά. «Τυχαία γνωριστήκαμε, τις πρώτες μέρες που ήρθα εδώ και κοιμόμουν έξω, κάτω από το δέντρο. Ηταν πολύ πρωί και ήμουν στο λιμανάκι όπου ζυγίζανε τα ψάρια. Είχε μαζευτεί κόσμος, και αγόραζε. Πόσο μου αρέσει αυτή η φασαρία, δεν φαντάζεσαι. Εκανε ζέστη, και φορούσα μπλουζάκι ανοικτό μπροστά. Φαινόταν ο σταυρός μου. Ερχεται τότε ένας Τούρκος, που φαίνεται ότι με παρατηρούσε κάποια ώρα, και με ρωτάει “Ελληνας είσαι;”. Ναι, του αποκρίνομαι, και μου δίνει μια τσάντα γεμάτη από ψάρια. “Πόσα θέλεις;”, του λέω. “Αστειεύεσαι -απαντά- ήρθες στο χωριό μας, στο χωριό σου, μετά από τριάντα χρόνια και να σου πάρω λεφτά;” Από τότε γίναμε πολύ φίλοι».
Πριν μερικά χρόνια, όταν έπαιξε η Ανόρθωση στην Τραπεζούντα για το Τσάμπιονς Λιγκ, ο Μουσταφά ήταν ανάμεσα στους 150 ελληνοκύπριους οπαδούς της ομάδας, ζητωκραυγάζοντας υπέρ της στην κερκίδα. «Να», μου κάνει ο κ. Μυριάνθης. «Αυτό σημαίνει λύση του Κυπριακού»!
Καθόμαστε στη βεράντα του μικρού διαμερίσματος που νοίκιασε στον Δαυλό. Το πατρικό του σπίτι το είχε πουλήσει 1 χρόνο πριν την εισβολή, γιατί είχε ανάγκη τα λεφτά. Ο Μουσταφά και οι άλλοι τούρκοι κάτοικοι προσφέρθηκαν να του το δώσουν πίσω, αλλά εκείνος αρνήθηκε. Του φτάνει, λέει, ένα χωραφάκι που έχει επάνω στη βουνοπλαγιά, κι απ’ όπου βλέπει όλο το χωριό, και τη θάλασσα πέρα.
«Εχω πει στα παιδιά μου πως, άμα πεθάνω στη Λεμεσό, εδώ να με φέρουν να με θάψουν, σ’ αυτό το χωράφι».
«Σε φοβίζει ο θάνατος κύριε Μυριάνθη;», τον ρωτώ.
«Τώρα πια όχι. Από τότε που πέθαναν ο γιος μου και η γυναίκα μου, είμαι έτοιμος να φύγω και εγώ», απαντά.
«Πιστεύεις στη μετά θάνατον ζωή;», συνεχίζω.
«Θα ήθελα να πιστέψω, αλλά όχι. Εχω ένα μικρό εικονοστάσι στο σπίτι, και κάθε πρωί που ξυπνάω ανάβω το καντήλι και κάνω το σταυρό μου. Στην εκκλησία δεν πάω».
Οση ώρα μιλάμε, στοργικά κάθεται δίπλα του, συμμετέχει στην κουβέντα, και μας φέρνει κεράσματα, η νέα του σύντροφος, Τζαγιάντα Σρίματι, 51 ετών, από τη Σρι Λάνκα. Μια γυναίκα-μάλαμα, πολύ πονεμένη κι αυτή από τη ζωή, που αγάπησε, λέει, τον κ. Μυριάνθη, «επειδή έχει όμορφη καρδιά».
Κάνουμε μια τελευταία βόλτα στο βουνό. Απ’ όπου κι αν περνάμε, του φωνάζουν «γεια σου Καπτάν». Ο Τουργκούτ, έποικος από την Μπούρσα, του ζητάει συμβουλές για το παραγάδι. Στο καφενείο μάς προσκαλούν για μια ζιβανία -η κυπριακή ρακή. Αρνείται ευγενικά, «γιατί θα πιω ούζο από την Ελλάδα με τον φίλο μου, τον δημοσιογράφο, που ήρθε από εκεί για να με βρει».
Στην υγειά σου, κύριε Μυριάνθη.

*******
Το κομμάτι δημοσιεύτηκε στη σελίδα “Ανθρωπων Εργα & Ημέρες” στη χθεσινή, 05.12.2010, “Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία”.

Τον κ. Μυριάνθη συνάντησα στο χωριό Δαυλός, στη κατεχόμενη Κύπρο, την Πέμπτη 25 Νοεμβρίου. Ο Δαυλός είναι στην βόρεια ακτογραμμή της Κύπρο, που ξεκινάει από δυσμάς από το Ακρωτήρι Κορμακίτη και καταλήγει, ανατολικά, στο Ακρωτήρι του Αποστόλου Ανδρέα. Ο Δαυλός, που έχει μετονομαστεί από τους Τούρκους σε Κάπλιτσα, είναι πρός τα ανατολικά, εκεί όπου σβήνει η οροσειρά του Πενταδάκτυλου, στη Καντάρα.

Πέρασα στα κατεχόμενα από το οδόφραγμα στο Πέργαμος, μετα την Πύλα, και φτάνοντας στο Λευκόνοικο, που οι Τουρκοι τώρα τό λένε Κετσίκαλε, έστριψα δεξιά, πέρασα από τον Αγιο Ανδρόνικο, καί έπιασα τον παραλιακό δρόμο που θα με οδηγούσε στον Δαυλό από την Ακανθού.

Στη φωτογραφία ο κ. Μυριάνθης βλέπει από το βουνό το χωριό του.

Filoftero blog spot

Read More

Περιστερονοπηγή

Αρχαιολογικοί Χώροι γύρω από το Χωριό

Γρωτήρι
Η τοποθεσία αυτή βρίσκεται στα νοτιοανατολικά της Περιστερώνας και πήρε το όνομά της από τη μορφολογία της, έμοιαζε δηλαδή με ακρωτήρι. Ήταν ένα μακρόστενο υψίπεδο μήκους 1,5 χιλιομέτρου με πάρα πολλούς τάφους. Οι τάφοι αυτοί διατηρούνταν σε πολύ καλή κατάσταση λόγω του σκληρού πετρώματος της περιοχής. Οι πιο αξιοπρόσεκτοι ήταν οι λαξευτοί συνεχόμενοι τάφοι κατά μήκος των δυτικών παρυφών του υψιπέδου, που προκαλούσαν από μακριά δέος στους περαστικούς.
Η ανεύρεση στο Γρωτήρι ενός μικρού μέρους από βάση αγάλματος σφίγγας (475-400 π.Χ.) με την επιγραφή “τη θεά” αποδεικνύει την ύπαρξη ενός ναού. Πιθανότατα ο ναός αυτός θα ήταν αφιερωμένος στην αγαπημένη θεά όλων των Κυπρίων, την Αφροδίτη, της οποίας τα ιερά πτηνά, τα περιστέρια, έδωσαν και το όνομα στο χωριό. Δύο περιστέρια, ένα χρυσό και ένα πήλινο, βρέθηκαν σε αρχαίους τάφους μέσα στην κατοικημένη περιοχή του χωριού.
Επίσης πρέπει να αναφερθεί ότι η ζωτικότητα της περιοχής γύρω από το Γρωτήρι δικαιολογεί πλήρως την επιλογή του χωριού αυτού για τη λατρεία της θεάς. Αναφέρουμε τη Βρυσούα (πηγή νερού), το Βάρτα (όνομα ποταμού), τα Λιβάδκια (λιβάδια), το Λαγκάτο (πηγάδι με πολύ γλυκό νερό), τα περιβόλια, το δάσος με τους αόρατους και τα μυριστικά φυτά, όπως μας διηγούνται οι γέροντες του χωριού.
Τόσο το Γρωτήρι όσο και τα Γρωτήρκα, η εύφορη πεδιάδα γύρω, ήταν πάντα έρμαιο πολλών επώνυμων και ανώνυμων τυμβωρύχων και αρχαιοκάπηλων από γειτονικά χωριά. Αυτοί κατά διαστήματα εργάζονταν συστηματικά εκεί, για να βγάλουν με προσοχή τις αρχαιότητες. Τις καλοκαιρινές νύχτες μέχρι τα τελευταία χρόνια ακούγονταν οι θόρυβοι των μηχανικών μέσων που χρησιμοποιούσαν, για να ευκολύνουν το έργο τους.

Τράχωνας
Η περιοχή αυτή βρίσκεται βορειοανατολικά της Πηγής. Εδώ υπήρχαν πάρα πολλοί τάφοι μέσα στους οποίους οι χωριανοί αναφέρουν ότι έβρισκαν αγγεία με πλουμιά. Δυστυχώς όμως, τα έσπαζαν τις πιο πολλές φορές, γιατί δε γνώριζαν την αρχαιολογική τους αξία. Από τα αρχεία του Κυπριακού Μουσείου πληροφορούμαστε ότι το 1939 εντοπίστηκαν περισσότεροι από 100 συλημένοι τάφοι της Εποχής του Σιδήρου.
Πολύ κοντά στους τάφους αυτούς και το λόφο Καμηλοβουνός, γύρω στο 1950, ο Αντρέας Τσαγκάρης, προσπαθώντας να καλλιεργήσει πιο βαθιά το χωράφι του, έβγαλε από αυτό τρία αμάξια πελεκητές πέτρες, ορθογώνιες και τετράγωνες, οι οποίες ασφαλώς θα ήταν οικοδομικό υλικό κάποιου αρχαίου κτίσματος.
Στην ίδια περιοχή ο Λευτέρης Μολέσκης και ο πατέρας του βρήκαν τρία νομίσματα από τα οποία τα δύο είχαν πάνω ζωγραφισμένο δικέφαλο αετό.
Πέτρα η Στητή ή Πέτρα του Χατζηκακού
Η πέτρα αυτή είναι στημένη μέσα στο έδαφος της περιοχής Τράχωνας κοντά στο λόφο της Παχανής. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας ο Χατζηκακός, γενάρχης της ομώνυμης οικογένειας του χωριού, βρήκε εδώ μεγάλο θησαυρό.
Φωτογραφίες :
Τάφοι στην περιοχή Παχανή (φωτ. Κυπριακού Μουσείου 1939)
Πέτρα η Στητή ή Πέτρα του Χατζηκακού στην περιοχή Τράχωνας της Πηγής (φωτ. Κυπριακού Μουσείου 1970)
Απο την ιστοσελίδα Περιστερονοπηγή

Read More

Έγκωμη – Αρχαιότητες

Ο αρχαιολογικός χώρος της Έγκωμης αποτελεί έναν από τους πλουσιότερους αρχαιολογικούς χώρους της Ύστερης Εποχής του Χαλκού στην Κύπρο. Η αρχαία αυτή πόλη βρίσκεται στην ανατολική ακτή της Κύπρου, περίπου 3 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Σαλαμίνας και στα δυτικά του σύγχρονου χωριού της Έγκωμης στην επαρχία Αμμοχώστου. Με την τουρκική εισβολή του 1974 ο χώρος βρίσκεται υπό την κατοχή των τουρκικών στρατευμάτων.

Οι πρώτες έρευνες στο χώρο έγιναν το 1896 από την αρχαιολογική αποστολή του Βρετανικού Μουσείου όταν αποκαλύφθηκε αριθμός τάφων οι οποίοι περιείχαν πλούσια κτερίσματα όπως: χρυσά αντικείμενα, αντικείμενα από ελεφαντοστό, σκαραβαίους και κυρίως Μυκηναϊκά αγγεία.

Το 1913 ο Sir John Myres μαζί με τον τότε Έφορο του Κυπριακού Μουσείου, M. Μαρκίδη, διεξήγαγαν σύντομη αρχαιολογική έρευνα στην Έγκωμη. Το 1930 η Σουηδική Αρχαιολογική Αποστολή, υπό τη διεύθυνση του Καθ. E. Gjerstad, ανέσκαψε μεγάλο αριθμό τάφων οι οποίοι περιείχαν πλούσια κτερίσματα.hist_064b

Το 1934 ο Γάλλος Καθ. Claude Schaeffer, ο οποίος τότε ανέσκαπτε τη θέση Ras-Shamra (αρχαία Ugarit στη Συρία), ξεκίνησε ανασκαφές στην αρχαία Έγκωμη για λογαριασμό του Académie des Incriptions et Belles-Lettres. Ο Schaeffer ήθελε να βρει στοιχεία που να αποδείκνυαν τις επαφές της Κύπρου με τη Συριακή ακτή. Εκτός από το ενδιαφέρον του για τους τάφους της Έγκωμης, ο Schaeffer ήθελε να ανακαλύψει την αρχαία πόλη στην οποία ανήκαν οι τάφοι, ίχνη της οποίας δεν είχαν μέχρι τότε αποκαλυφθεί. Τα αποτελέσματα της έρευνας του 1934 ήταν μεγάλης σημασίας. Αποκαλύφθηκε μεγάλων διαστάσεων κτίριο του 12ου αι. π.Χ. το οποίο ονόμασε ‘the House of the Bronzes’ (Οικία των Χάλκινων) λόγω του μεγάλου αριθμού χάλκινων αντικειμένων που βρέθηκε εντός του κτιρίου. Τα στοιχεία αυτά απέδειξαν ότι η αρχαία πόλη της Έγκωμης βρισκόταν στην ίδια περιοχή με τη νεκρόπολη.

Κατά την περίοδο 1946 – 1947 ο Schaeffer απεκάλυψε τμήματα των οχυρώσεων της πόλης και το 1948 κάλεσε το Τμήμα Αρχαιοτήτων για να συμμετάσχει στις ανασκαφές του αρχαιολογικού χώρου. Ο τότε έφορος του Κυπριακού Μουσείου Δρ. Π. Δίκαιος τοποθετήθηκε επικεφαλής της ομάδας του Τμήματος Αρχαιοτήτων.

hist_064cΟ αρχαιολογικός χώρος δεν είναι ορατός από τη Σαλαμίνα και απλώνεται πίσω από ένα βραχώδες έξαρμα το οποίο απλώνεται στα δυτικά του σύγχρονου ομώνυμου χωριού, στην πλατιά πεδιάδα της Μεσαορίας. Η αρχαία αυτή πόλη αποτελεί την πρώτη και μεγαλύτερη σε έκταση πόλη που έχει συστηματικά ανασκαφεί στην Κύπρο και η ανασκαφική έρευνα μας έχει δώσει πολύ σημαντικές πληροφορίες σχετικά με την ιστορία του νησιού κατά τη 2η χιλιετία π. Χ. Το υλικό που έχει έρθει στο φως εμπλουτίζει τις γνώσεις μας όσον αφορά την ιστορία της τέχνης του νησιού αλλά και για τις πολιτιστικές και οικονομικές επαφές του νησιού με άλλες περιοχές της Μεσογείου. Κατά την αρχαιότητα η Έγκωμη συνδεόταν με τη θάλασσα μέσω ενός πλωτού καναλιού το οποίο όμως βρίσκεται σήμερα επιχωματωμένο. Όπως και σε άλλες αρχαίες πόλεις της ίδιας περιόδου (βλ. Κίτιον), έτσι και η Έγκωμη διέθετε και λιμάνι.

Περί το τέλος της Μέσης Εποχής του Χαλκού στην Έγκωμη υπήρχε μικρή γεωργική κοινότητα η οποία είχε διαδεχτεί τη σημαντική πόλη της Καλοψίδας που βρίσκεται στα δυτικά της Έγκωμης. Η φάση αυτή διακόπηκε γύρω στο 1750 όταν οι Υξώς (αρχαίος λαός που αναφέρεται στην Παλαιά Διαθήκη) εισέβαλαν στην Αίγυπτο όπου και παρέμειναν μέχρι το 1580 π.Χ. Παρόλο που οι Υξώς δεν έφθασαν ποτέ στην Κύπρο είναι πιθανόν ότι το ανατολικό τμήμα του νησιού είχε επηρεαστεί από τις δραστηριότητές τους και ίσως είναι για το λόγο αυτό που δεν έχουν βρεθεί αρχιτεκτονικά κατάλοιπα στην Έγκωμη που να χρονολογούνται στο 17ο. π.Χ. μέχρι τις αρχές του 16ου αι. π.Χ.

Το 1550 π.Χ. ξεκινά μια περίοδος ακμής για την Έγκωμη η οποία φαίνεται να λειτουργούσε ως σημαντικό κέντρο εκμετάλλευσης και εξαγωγής χαλκού στην ανατολή και τη δύση. Γύρω στο 1400 π. Χ. οι Μυκηναίοι άρχοντες του Αιγαίου, εξαπλώνονται προς ανατολάς, στα μεγάλα εμπορικά κέντρα των ανατολικών και νότιων ακτών της Κύπρου. Από τα κέντρα αυτά διεξάγουν το εμπόριό τους με την ανατολική Μεσόγειο. Η παρουσία τους στην Έγκωμη φαίνεται από τα άφθονα Μυκηναϊκά αγγεία και άλλα αντικείμενα τα οποία έχουν βρεθεί ως κτερίσματα σε τάφους. Η ύπαρξη πλούτου στην Έγκωμη εκδηλώνεται με το μεγάλο αριθμό χρυσών ταφικών αντικειμένων τα οποία φανερώνουν τις επαφές της Έγκωμης με την Αίγυπτο, τη Μέση Ανατολή και το Αιγαίο.

Οι τάφοι της πιο πάνω περιόδου έχουν ομοιότητες με τους τάφους του Κιτίου και της Ουγγαρίτ (Συρία) και είναι λαξευμένοι στο φυσικό βράχο μέσα στις εσωτερικές αυλές των οικιών. Οι πρώτες αρχαιολογικές έρευνες στο χώρο χρονολόγησαν τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα της πόλης σε μεταγενέστερη φάση από τους τάφους και έτσι πολλά από τα κατάλοιπα αυτά αφαιρέθηκαν.

Τα τέλη του 13ου αι. π. Χ συνδέονται με την άφιξη των πρώτων Αχαιών αποίκων. Είναι κατά την περίοδο αυτή που ανεγέρθηκαν τα κυκλώπεια τείχη και οι πύργοι της πόλης. Τα τείχη έχουν αποκαλυφθεί σε όλη τους την έκταση, αποκαλύπτοντας έτσι και το μέγεθος της αρχαίας πόλης. Η πόλη εκτινόταν 400μ από Β – Ν και 350μ από Α-Δ. Κατά την ίδια περίοδο τροποποιήθηκε η ρυμοτομική διαρρύθμιση της πόλης. Οι δρόμοι τοποθετήθηκαν σε ευθείες γραμμές οι οποίες τέμνονταν κάθετα με άλλους δρόμους. Επίσης δημιουργήθηκε μια πλακοστρωμένη ‘δημόσια’ πλατεία. Επιπλέον, η περίοδος αυτή χαρακτηρίζεται από την ανέγερση μνημειακών δημόσιων κτιρίων με νέα αρχιτεκτονική μορφή. Το χαρακτηριστικό των κτιρίων αυτών είναι η ύπαρξη μεγάλων τετραγωνισμένων λαξευτών λίθων, στοιχείο πιθανόν που να παραπέμπει σε ανατολικά πρότυπα αφού τα βρίσκουμε και στην Ουγκαρίτ. Επίσης εμφανίζονται και Ελληνικά στοιχεία όπως η χρήση του Μυκηναϊκού ‘μεγάρου’.
Βρίσκεται πάνω στον 5ο δρόμο και ο Schaeffer το θεώρησε ως παλάτι Αχαιού αρχηγού. Το μήκος του ξεπερνά τα 40μ και είναι κτισμένο με μεγάλους τετραγωνισμένους λίθους κάποιοι από τους οποίους ξεπερνούν τα 3μ σε μήκος και 1,40μ ύψος. Το κτίριο αυτό καταστράφηκε στις αρχές του 12ου αι. π.Χ. και ξανακτίστηκε λειτουργώντας ως εργαστήριο χωρισμένο σε πολλά δωμάτια. Στην εσωτερική αυλή του κτιρίου 18 η Σουηδική αποστολή ανέσκαψε τον Τάφο 18 ο οποίος θεωρήθηκε ως πιθανός τάφος ενός από τους πρώτους Αχαιούς που κατέφθασαν στην Κύπρο.
Το Ιερό αυτό αποτελείται από μεγάλων διαστάσεων δωμάτιο το οποίο περιβάλλουν άλλα βοηθητικά δωμάτια. Aπό το κτίριο αυτό (το νότιο του τμήμα) προέρχεται το γνωστό χάλκινο αγαλματίδιο του ‘Κερασφόρου Θεού’ (σήμερα βρίσκεται στο Κυπριακό Μουσείο στη Λευκωσία). Οι ανασκαφική έρευνα που έγινε κάτω από το δάπεδο του ιερού απεκάλυψε αρχαιολογικά στρώματα που χρονολογούνται από το 16ο μέχρι τον 13ο αι. π. Χ.
Μεταξύ του 4ου και του 5ου δρόμου και ανατολικά της πλακοστρωμένης πλατείας είναι κτισμένο ακόμη ένα ιερό μέσα στο οποίο βρέθηκε το χάλκινο αγαλματίδιο του θεού ιστάμενου σε τάλαντο. Το ιερό αποτελείται από ένα μεγάλο δωμάτιο διαστάσεων 16 Χ 10μ που περιβάλλεται από βοηθητικά δωμάτια. Οι τοίχοι του κυρίως δωματίου φέρουν κτιστά έδρανα όπου οι πιστοί τοποθετούσαν τις λατρευτικές τους προσφορές.

Τάφοι

Η Έγκωμη είναι κατάσπαρτη από τάφους λαξευμένους στο φυσικό βράχο, οι οποίοι βρίσκονται μέσα στις εσωτερικές αυλές των κτισμάτων. Υπάρχουν και κτιστοί τάφοι στα ανατολικά του ‘Ιερού του Κερασφόρου Θεού’. Δύο από τους τάφους αυτούς έχουν ορθογώνια κάτοψη και επίπεδες στέγες αποτελούμενες από λίθινη πλάκα. Μια λίθινη κλίμακα οδηγούσε στο ‘στόμιο’ του τάφου. Οι περισσότεροι τάφοι βρέθηκαν συλημένοι αλλά μπορούν να χρονολογηθούν στο 13ο αι. π. Χ. Ο τρίτος τάφος είναι θολωτός. Το κατώτερό του τμήμα είναι κτισμένο με λίθους ενώ το ανώτερο με ψημένους πλίνθους. Έχει ωοειδή κάτοψη και αποτελεί μοναδικό παράδειγμα στην Κύπρο. Χρονολογείται στο 13ο αι. π. Χ.

Με τις επιδρομές των ‘Λαών της Θάλασσας’ ξεκίνησε η παρακμή της Έγκωμης αν και δεν υπάρχουν στοιχεία που να φανερώνουν ότι έπαυσε να παίζει η πόλη αυτή, σημαντικό ρόλο στην οικονομική και πολιτική ζωή του νησιού. Η παραγωγή χαλκού εξακολούθησε να αποτελεί τη βασική οικονομική δραστηριότητα της πόλης. Το μεγάλο ‘παλάτι’ (Κτίριο 18) έχασε σταδιακά την αίγλη του αλλά το Ιερό εξακολούθησε να υφίσταται.

Στα τέλη του 11ου αι. π. Χ η Έγκωμη καταστράφηκε από σεισμό και οι κάτοικοι σταδιακά εγκατέλειψαν την πόλη. Το νέο πολιτιστικό, πολιτικό και καλλιτεχνικό κέντρο έμελλε να είναι η Σαλαμίνα.

Βιβλιογραφία:

Dikaios, P. 1969 and 1971, Egkomi: Excavations 1948 – 1958. Vols I – III. Mainz.
Τμήμα Αρχαιοτήτων

Read More

Η Πα­να­γί­α του Καντσβώρ

Η εκ­κλη­σί­α της Πα­να­γί­ας του Καντσβώρ ή της Κα­λού­σας (α­πό το ρή­μα ganchel=κα­λώ) βρί­σκε­ται στο βο­ρειο­δυ­τι­κό ά­κρο της πε­ρι­τει­χι­σμέ­νης πό­λης της Αμ­μο­χώ­στου, σε ε­λά­χι­στη α­πό­στα­ση α­πό τα ε­ρεί­πια της πο­λύ με­γα­λύ­τε­ρης εκ­κλη­σί­ας των Καρ­με­λι­τών.
Η πα­ρου­σί­α των Αρ­με­νί­ων στην Αμ­μό­χω­στο χρο­νο­λο­γεί­ται του­λά­χι­στον α­πό την ί­δρυ­ση της Αρ­με­νι­κής Ε­πι­σκο­πής το 12ο αιώ­να· πε­ρί το 1360, η αρ­με­νι­κή πα­ροι­κί­α της πό­λης α­ριθ­μού­σε 1.500 ψυ­χές. Ε­πί Φρα­γκο­κρα­τίας και Ε­νε­το­κρα­τί­ας (1192-1489-1570), στην Αμ­μό­χω­στο – μια α­πό τις λα­μπρό­τε­ρες πό­λεις της Ευ­ρώ­πης – οι Αρ­μέ­νιοι εί­χαν ση­μα­ντι­κή συ­νει­σφο­ρά στο ε­μπό­ριο και διέθε­ταν τρεις εκ­κλη­σί­ες: του Α­γί­ου Σερ­γί­ου, της Α­γί­ας Βαρ­βά­ρας και της Πα­ναγί­ας του Καντσ­βώρ, που πι­στεύ­ε­ται πως α­πο­τε­λού­σε τμή­μα ε­νός ση­μα­ντι­κού μο­να­στι­κού, πο­λι­τι­στι­κού και θε­ο­λο­γι­κού ι­δρύ­μα­τος, στο ο­ποί­ο σπού­δα­σε ο Άγιος Νερ­σής ο Λα­μπρο­ναί­ος (1153-1198)· διέ­θε­τε ε­πί­σης σκρι­πτό­ριο, χει­ρό­γρα­φα του ο­ποί­ου σώ­ζο­νται στην αρ­με­νι­κή Μο­νή του Α­γί­ου Ια­κώ­βου στην Ιε­ρου­σα­λήμ. Υ­πάρ­χουν α­να­φο­ρές και για μια τέ­ταρ­τη εκ­κλη­σί­α, του Τι­μί­ου Σταυ­ρού, κα­θώς ε­πί­σης και μια αρ­με­νο­κα­θο­λι­κή της Πα­να­γί­ας των Πρα­σί­νων (de Vert).

Προ­σφύ­γες από την Κιλικία

Η σε­μνή εκ­κλη­σί­α της Πα­να­γί­ας του Καντσβώρ φαί­νε­ται ότι κτί­στη­κε με α­φορ­μή την ά­φι­ξη αρ­με­νί­ων προ­σφύ­γων που διέ­φυ­γαν α­πό τις επι­θέ­σεις των Μα­με­λού­κων στην Αι­γαί­α της Κι­λι­κί­ας το 1346. Η τε­χνο­τρο­πί­α της εί­ναι πα­ρα­δο­σια­κά αρ­με­νι­κή, ω­στό­σο η λι­θο­δο­μί­α της εί­ναι κυ­πρια­κή. Θυ­μί­ζει έ­να τε­τρά­γω­νο φρού­ριο με η­μι­θο­λω­τή α­ψί­δα στα α­να­το­λι­κά, έ­να πα­ρεκ­κλή­σι στη βο­ρειο­α­να­το­λι­κή πλευ­ρά, σταυ­ρό­σχη­μη στέ­γη και κε­ντρι­κό σφη­νό­λι­θο σε σχή­μα λου­λου­διού. Η στέ­γη εί­ναι α­πό ο­ρι­ζό­ντια γεί­σα, ε­νώ τα πα­ρά­θυ­ρα μι­κρά και α­ψι­δω­τά. Στους τοί­χους υ­πήρ­χαν, σε κα­κή κα­τά­στα­ση, αρ­μενι­κές τοι­χο­γρα­φί­ες που α­πει­κό­νι­ζαν την Πα­να­γί­α και το Χρι­στό, Α­πο­στόλους και Πα­τριάρ­χες, την Α­νά­στα­ση του Ι­η­σού, τη μα­στί­γω­ση του Κυ­ρί­ου, τη μετα­φο­ρά του Σταυ­ρού, τη σταύ­ρω­ση και την τα­φή του Χρι­στού, τον ευαγ­γε­λι­σμό της Θε­ο­τό­κου, τη Θεί­α Γέν­νη­ση, τη Θεί­α Βά­φτι­ση, τον Ά­γιο Γε­ώρ­γιο, την Α­γί­α Ε­λέ­νη, τον Ά­γιο Ιω­άν­νη τον Πρό­δρο­μο και την κοί­μη­ση της Θεο­τό­κου. Κά­ποιες ε­πι­χεί­ρη­σε να α­πο­κα­λύ­ψει ο George Jeffery το Νο­έμ­βριο του 1912. Μέ­χρι και λί­γο με­τά το 1862 υ­πήρ­χε ε­πί­σης έ­να μι­κρό κα­μπα­να­ριό.
Η εκ­κλη­σί­α χρη­σι­μο­ποιεί­το μέ­χρι και το 1571, ό­ταν -με­τά α­πό μια 11μηνη πο­λιορ­κί­α- την πό­λη κα­τέ­λα­βαν οι Ο­θω­μα­νοί με τον πιο βάρ­βα­ρο τρό­πο. Α­μέσως με­τά τη σφα­γή των κα­τοί­κων και τη λε­η­λά­τη­ση και την ιε­ρό­συ­λη βε­βή­λωση των δε­κά­δων εκ­κλη­σιών της, η πε­ρι­τει­χι­σμέ­νη πό­λη της Αμ­μο­χώ­στου έ­γι­νε ά­βα­το για τους μη-Μου­σουλ­μά­νους μέ­χρι και τα πρώ­τα χρόνια της Αγ­γλο­κρα­τί­ας (1878-1960).

H α­ναστή­λω­ση της εκ­κλη­σί­ας

Με­τά α­πό με­σο­λά­βη­ση του Αρ­χιε­πι­σκό­που Πε­τρός Σα­ρα­τζιάν, μέ­σω του Μι­χράν Σε­βαζ­λιάν και του Δι­κη­γό­ρου του Στέμ­μα­τος Κα­σπάρ Α­μιρα­γιάν, ο Έ­φο­ρος Αρ­χαιο­τή­των George Jeffery, έ­δει­ξε εν­δια­φέ­ρον για την εκ­κλησί­α και τον Ιού­λιο του 1907 το­πο­θε­τή­θη­κε σι­δε­ρέ­νια πόρ­τα και έ­γι­ναν με­ρι­κές συ­ντη­ρή­σεις, ε­νώ το Δε­κέμ­βριο του 1907, μα­ζί με άλ­λες πα­ρα­κεί­με­νες εκ­κλη­σί­ες, πε­ρι­λή­φθη­κε στον κα­τά­λο­γο των αρ­χαί­ων μνη­μεί­ων βά­σει του Νό­μου Αρ­χαιο­τή­των IV/1905. Τον Ια­νουάριο του 1931 έ­γι­νε εκ­κα­θά­ρι­ση των χα­λα­σμά­των. Στις 15 Μαρ­τί­ου 1932 ξε­κί­νη­σε η α­ναστή­λω­ση της εκ­κλη­σί­ας, η ο­ποί­α ο­λο­κλη­ρώ­θη­κε στα τέ­λη Νο­εμ­βρί­ου. Κα­τά το διά­στη­μα αυ­τό, ο Jeffery έ­κα­νε τα­κτι­κές ε­πι­σκέ­ψεις, ε­νώ ο Αμι­ρα­γιάν φαί­νε­ται ό­τι ε­ξέ­φρα­σε την ά­πο­ψη πως το οι­κο­δό­μη­μα θα ή­ταν κα­λό να δια­τη­ρη­θεί ως ε­θνι­κό μνη­μεί­ο πα­ρά ως εκ­κλη­σί­α.
Ω­στό­σο, λό­γω της πλη­θυ­σμια­κής αύ­ξη­σης της αρ­με­νι­κής παροι­κί­ας της Αμ­μο­χώ­στου, ως α­πο­τέ­λε­σμα της Αρ­με­νι­κής Γε­νο­κτο­νί­ας, το ζή­τη­μα προ­σέλ­κυ­σε την προ­σο­χή της Αρ­με­νι­κής Μητρό­πο­λης Κύ­πρου. Στις 19 Α­πρι­λί­ου 1934 ο Συ­γκα­θή­με­νος Κα­θόλι­κος (Πα­τριάρ­χης) του Με­γά­λου Οί­κου της Κι­λι­κί­ας, Παπ­κέν Γκιου­λε­σε­ριάν, επι­σκέ­φθη­κε την εκ­κλη­σί­α. Ε­κεί διέ­κρι­νε τον αρ­με­νι­κό αρ­χι­τε­κτο­νι­κό ρυθ­μό της, τις τοι­χο­γρα­φί­ες, το ιε­ρό και το βα­φτι­στή­ρι στο βό­ρειο τμή­μα της. Οι τοι­χο­γρα­φί­ες δυ­στυ­χώς εί­χαν σχε­δόν κα­τα­στρα­φεί, ε­νώ στη διάρ­κεια των αιώ­νων Αρ­μέ­νιοι και άλ­λοι εί­χαν χα­ρά­ξει τα ο­νό­μα­τά τους πά­νω στους τοί­χους. Εί­ναι δε εν­δια­φέ­ρον να α­να­φέ­ρου­με ό­τι, κα­τά την ε­πί­σκε­ψή του στην πε­ριοχή, ο Παπ­κέν ε­ντό­πι­σε έ­να χα­τσκάρ στο βο­ρειο­δυ­τι­κό τμή­μα μιας εκ­κλη­σί­ας ό­χι μα­κριά α­πό την εκ­κλη­σί­α της Πα­να­γί­ας του Κα­ντσβώρ.

Συμ­βό­λαιο για εκ­μί­σθω­ση

Με­τά την ε­πί­σκε­ψή του, ο Παπ­κέν ε­ξέ­φρα­σε την ά­πο­ψη ό­τι θα έ­πρεπε η εκ­κλη­σί­α να δο­θεί σους Αρ­μέ­νιους. Έ­τσι, ο Αρ­χιε­πί­σκο­πος Πε­τρός Σα­ρα­τζιάν ήρ­θε σε ε­πα­φή με το Τμή­μα Αρ­χαιο­τή­των. Ω­στό­σο, α­παι­τού­νταν 100 σελίνια για ε­πι­διορ­θώ­σεις, τις ο­ποί­ες δεν μπο­ρού­σε να δια­θέ­σει η Μη­τρό­πο­λη. Τε­λι­κά, συμ­φω­νή­θη­κε η εκ­μί­σθω­ση της εκ­κλη­σί­ας για πε­ρί­ο­δο 99 ε­τών, με ο­νο­μα­στι­κό ε­νοί­κιο 5 σε­λί­νια/έ­τος. Το συμ­βό­λαιο υ­πο­γρά­φη­κε στις 7 Μαρτί­ου 1936, με προ­ϋ­πό­θε­ση ό­τι οι £60 θα δί­νο­νταν ά­με­σα για τις α­να­γκαί­ες ε­πι­διορθώ­σεις. Τις £60 τε­λι­κά έ­δω­σε ο ντό­πιος γαιο­κτή­μο­νας Στε­πάν Ε­ρα­μιάν, ε­νώ το υ­πό­λοι­πο κα­λύ­φθη­κε α­πό ει­σφο­ρές με­λών της κοι­νό­τη­τας.
Με­τα­ξύ 1937-1944 έ­γι­ναν διά­φο­ρες ε­πι­διορ­θώ­σεις με την ι­διαί­τε­ρη φρο­ντίδα του νέ­ου Ε­φό­ρου Αρ­χαιο­τή­των, Theophi-lus Mogabgab· λό­γω του Β’ Πα­γκο­σμί­ου Πο­λέ­μου, το έρ­γο προ­χω­ρού­σε αρ­γά. Τε­λι­κά, η πρώ­τη Λει­τουρ­γί­α τε­λέ­στη­κε την Κυ­ριακή, 14 Ια­νουα­ρί­ου 1945 α­πό τον Αρ­χι­μαν­δρί­τη Κρι­κόρ Μπα­χλα­βου­νί (γνω­στό και ως «Το­πάλ Βαρ­τα­μπέτ», πι­θα­νό­τα­τα α­πό τραυ­μα­τι­σμό που υ­πέστη κα­τά την υ­πη­ρε­σί­α του στην Αρ­με­νι­κή Λε­γε­ώ­να) με πα­ρου­σί­α πλή­θους κό­σμου. Στις 22 Α­πρι­λί­ου 1945 ε­δώ έ­γι­νε η ε­πί­ση­μη τε­λε­τή μνή­μης της Γε­νο­κτο­νί­ας, χο­ρο­στα­τού­ντος και πά­λιν του Το­πάλ Βαρ­τα­μπέτ. Το 1947 ή το 1948 ε­δώ λει­τούρ­γη­σε ο Κα­θό­λι­κος (Πα­τριάρ­χης) Κα­ρε­κίν Α’.
Η βά­ση του σταυ­ρού δω­ρή­θη­κε το 1949 α­πό την οι­κο­γέ­νεια του Χα­γκόπ Τζε­ρετζιάν, ε­νώ το βα­φτι­στή­ρι α­πό την οι­κο­γέ­νεια του Χα­γκόπ Νι­κο­λιάν. Η εκ­κλη­σία γιόρ­τα­ζε την τρί­τη Κυ­ρια­κή του Μά­η, αλ­λά και στις άλ­λες γιορ­τές της Πα­ναγί­ας και λει­τουρ­γού­σε με­ρι­κές φο­ρές το χρό­νο. Ω­στό­σο, κα­θώς η εκ­κλη­σί­α ήταν μα­κριά α­πό τα Βα­ρώ­σια, στα ο­ποί­α κα­τοι­κού­σαν οι Αρ­μέ­νιοι της Αμ­μο­χώ­στου, το χει­μώ­να οι Λει­τουρ­γί­ες τε­λού­νταν συ­νή­θως στο ε­νοι­κια­ζό­με­νο κτί­ριο του Αρ­με­νι­κού Σχο­λεί­ου Αμ­μο­χώ­στου.

Σε τουρ­κι­κό γκέ­το

Στις 8 Μαρ­τί­ου 1957 η εκ­κλη­σί­α κά­η­κε α­πό εξ­τρε­μι­στές Τουρ­κο­κύ­πριους, που τη διέρ­ρη­ξαν και προ­κά­λε­σαν ζη­μιές £300-£400. Το γε­γο­νός αυ­τό έ­κα­νε τη Μη­τρό­πο­λη να ζη­τή­σει μια άλ­λη εκ­κλη­σί­α, κά­τι που οι α­ποι­κια­κές αρ­χές αρ­νή­θη­καν. Τε­λι­κά, α­πό το 1962 και με­τά α­πό πα­ρα­χώ­ρη­ση της Ιε­ράς Αρ­χιεπι­σκο­πής Κύ­πρου, η πα­ροι­κί­α της Αμ­μο­χώ­στου χρη­σι­μο­ποιού­σε την εκ­κλη­σί­α της Α­γί­ας Πα­ρα­σκευ­ής στα Κά­τω Βα­ρώ­σια, ε­νώ για τις ση­μα­ντι­κές Λει­τουρ­γί­ες χρη­σι­μο­ποιό­ταν η εκ­κλη­σί­α το Α­γί­ου Ιω­άν­νη. Α­πό τον Ια­νουά­ριο του 1964, με­τά την εκ­δή­λω­ση της τουρ­κο­κυ­πρια­κής α­νταρ­σί­ας, η πε­ρι­τει­χι­σμέ­νη πό­λη κα­τέστη τουρ­κι­κό γκέ­το και α­προ­σπέ­λα­στη για τους Χρι­στια­νούς, ε­νώ τον Αύ­γου­στο του 1974 κα­τα­λή­φθη­κε α­πό τους τούρ­κους ει­σβο­λείς, ό­πως και η υ­πό­λοι­πη πό­λη της Αμ­μο­χώ­στου. Κα­τά την πε­ρί­ο­δο 1964-2005, ό­ταν πλέ­ον α­πο­χα­ρα­κτη­ρί­στη­κε α­πό «στρα­τιω­τι­κή πε­ριο­χή», χρη­σι­μο­ποι­ή­θη­κε ως οι­κί­α, στά­βλος, πυ­ρι­τι­δα­πο­θή­κη, ο­πλα­πο­θή­κη και α­πο­θή­κη προ­μη­θειών.
Λε­η­λα­τη­μέ­νη, βου­βή και α­λει­τούρ­γη­τη, πε­ρι­μέ­νει υ­πο­μο­νε­τι­κά την επι­στρο­φή των νό­μι­μων ι­διο­κτη­τών της, μα­ζί με το ε­ρει­πω­μέ­νο Αρ­με­νο­μο­νά­στηρο (Μο­νή Α­γί­ου Μα­κα­ρί­ου) στη Χα­λεύ­κα και την (υ­πό ε­πι­διόρ­θω­ση) εκ­κλη­σί­α της Παρ­θέ­νου Μα­ρί­ας στην πα­λιά Λευ­κω­σί­α.
Α­λέ­ξαν­δρος-Μι­χα­ήλ Χατζη­λύ­ρας
Τεύχος: Ιούλιος-Σεπτέμβριος 2011
Armenia. Gr

Read More

Βάσος Καραγιώργης

Βάσος Καραγιώργης: Μια Ολόκληρη Ζωή στην Κυπριακή Αρχαιολογία

Ο Βάσος Καραγιώργης διετέλεσε για 26 χρόνια διευθυντής του Τμήματος Αρχαιοτήτων της Κυπριακής Δημοκρατίας και από το 1992 μέχρι το 1996 καθηγητής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου.
Οι δημοσιεύσεις του σε άρθρα και βιβλία καταλαμβάνουν σημαντική θέση στη διεθνή βιβλιογραφία. Είναι Ξένος Εταίρος της Ακαδημίας Αθηνών και έχει λάβει διακρίσεις από πολλά ξένα πνευματικά και επιστημονικά ιδρύματα. Τον Μάϊο του 2008 ο πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας του απένειμε τον Ταξιάρχη του Τάγματος της Τιμής. Οι δημοσιεύσεις του σε άρθρα και βιβλία καταλαμβάνουν σημαντική θέση στη διεθνή βιβλιογραφία.
“… Σε όλη μου τη ζωή ασχολήθηκα με αντικείμενα, που όταν τα έπιανα στα χέρια μου νόμιζα πως είχαν ψυχή, τα χάιδευα και τα ενθάρρυνα να μου πουν τα μυστικά τους, να μου μιλήσουν από μόνα τους, χωρίς τη βοήθεια θεωριών και μοντέλων”, γράφει ο Βάσος Καραγιώργης ……….
Η αυτοβιογραφία του Βάσου Καραγιώργη «ρίχνει φως στις μικρές και ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες της ζωής του δρος Καραγιώργη, που συνθέτουν το πορτρέτο ενός δυναμικού και αφοσιωμένου ανθρώπου που εξακολουθεί ακατάπαυστα να εργάζεται για την έρευνα και την προώθηση του κυπριακού πολιτισμού» ……….
Ως διευθυντής του Τμήματος Αρχαιοτήτων εφάρμοσε μια φιλελεύθερη πολιτική για τις ξένες αρχαιολογικές αποστολές στην Κύπρο, γεγονός που ανήγαγε την Κυπριακή Αρχαιολογία σε διεθνή επιστημονικό κλάδο.
Ο Β. Καραγιώργης γεννήθηκε το 1929, στο κατεχόμενο σήμερα χωριό Τρίκωμο. Φοίτησε με υποτροφία στο Παγκύπριο Γυμνάσιο στη Λευκωσία και το 1948 έφυγε με υποτροφία για σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, μετά από μια μικρή περίοδο φοίτησής του στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Όταν επέστρεψε, το 1952, διορίστηκε βοηθός έφορος του Κυπριακού Μουσείου και άρχισε ανασκαφές στη Σαλαμίνα και αλλού. Το 1960 διορίστηκε έφορος του Κυπριακού Μουσείου, το 1963 αναπληρωτής διευθυντής του Τμήματος Αρχαιοτήτων και το Φεβρουάριο του 1964 διορίστηκε επίσημα στη θέση του διευθυντή, την οποία διατήρησε για είκοσι έξι χρόνια. Αφυπηρέτησε το 1989, μετά από υπηρεσία τριάντα επτά χρόνων στο Τμήμα Αρχαιοτήτων.

( απο το βιβλίο : μια ολόκληρη ζωή στην Κυπριακή Αρχαιολογία
…εικονίζεται ο Βάσος Καραγιώργης με τον αείμνηστο φίλο του Σουηδό Einar Gjerstad . O Gjerstad , ο αρχηγός το 1923 της Σουηδικής Αρχαιολογικής Αποστολής-της πρώτης οργανωμένης προσπάθειας για ανασκαφές στην Κύπρο με επιστημονικό τρόπο- έθεσε τις βάσεις για τη μελέτη της Κυπριακής Προϊστορίας.
Ο Βάσος Καραγιώργης γράφει ότι το 1974 ο Gjerstad πώλησε το εξοχικό του σπίτι στο Lund της Σουηδίας , την μοναδική περιουσία που κατείχε, και έστειλε τα χρήματα για τη βοήθεια των Ελληνοκυπρίων προσφύγων.
«Αν γνώριζε ο Ηρόδοτος τον Einar Gjerstad θα τον συμπεριλάμβανε στην ομάδα εκείνων, που όπως ο ίδιος λέει, είναι πάντοτε νέοι». )

Read More

Σαλαμίνα

Πάνω στο κύμα και σε μεγάλη έκταση γης ανακαλύφθηκε πριν από 63 χρόνια η περίφημη πρωτεύουσα της αρχαίας εποχής στην Κύπρο, η Σαλαμίνα! Η μεγαλόπρεπης και περίφημη ανά τους αιώνες πόλη, αν και καταστράφηκε από τους σεισμούς και λεηλατήθηκε μετά την τουρκική Εισβολή με παράνομες ανασκαφές που βρίσκονται σε εξέλιξη μέχρι και σήμερα, θεωρείται ο σπουδαιότερος αρχαιολογικός χώρος της Κύπρου μαζί με την Πάφο. Εκεί βρίσκεται ένα θαυμάσιο υπαίθριο θέατρο, εφάμιλλο με εκείνο της Επιδαύρου καθώς και το περίφημο Γυμνάσιο με τις χαρακτηριστικές κολώνες του, αλλά και τεράστιος όγκος αρχαιολογικών ευρημάτων μέσα από τους αμέτρητους τάφους που ανασκαφήκαν. Η Σαλαμίνα για χίλια χρόνια υπήρξε η πρωτεύουσα της Κύπρου και το βασίλειό της το σημαντικότερο από τα δώδεκα βασίλεια που υπήρχαν σε ολόκληρο το νησί. Στη Σαλαμίνα βασίλευαν περίφημοι βασιλείς μεταξύ των οποίων ο Ευαγόρας ο Α΄(435-374 π.X.), όπου συμφώνα με τον Ισοκράτη, ήταν «άξιος να βασιλεύει όχι μόνο της Σαλαμίνας, αλλά και της Aσίας όλης».

Η παράδοση, οι κατακτητές και οι μετονομασίες της πόλης.

Σύμφωνα με την παράδοση ο ιδρυτής της πόλης Τεύκρος, υιός του βασιλιά της Ελλαδικής Σαλαμίνας Τελαμώνα, έφθασε στην Κύπρο ύστερα από το τέλος του τρωικού πολέμου και εγκαταστάθηκε στην Κύπρο, γιατί ο πατέρας του δεν του επέτρεψε να επιστρέψει στην πατρίδα του, επειδή δεν προφύλαξε τον αδελφό του Αίαντα από την αυτοκτονία.

Ειναι εδω που συμφωνα με την τραγωδια του Ευριπίδη (485 π.Χ. – 406 π.Χ.) “Ελενη” ο μυθικός Τευκρος αναφωνει:

«Eς γην εναλίαν Kύπρον ου μ εθέσπισεν οικείν Aπόλλων, όνομα νησιωτικόν Σαλαμίνα θέμενον της εκεί χάριν πάτρας»

Ελεύθερη Μεταφραση: <<Στη θαλασσινή Κύπρο, όπου μου όρισε ο Απόλλων να κατοικώ, δίνοντάς της το νησιώτικο όνομα Σαλαμίνα ως ανάμνηση εκείνης της πατρίδας μου >>

Read More

Στύλλοι

Σημερα πηγαίνουμε στο Χωριό ΣΤΥΛΛΟΙ 16/148 της Επαρχίας Αμμοχωστου.16l

Οι Στύλλοι ήταν ένα όμορφο κι γραφικό χωριό της επαρχίας Αμμοχώστου και βρίσκεται κοντά στον αρχαιολογικό χόρο της Αλάσιας, της Έγκωμης και το μοναστήρι του Αποστόλου Βαρνάβα.

Μέχρι το 1964 οι Στύλλοι ήταν μεικτό χωριό ενώ ακολούθως (με τις διακοινοτικές συγκρούσεις) μετατράπηκε σε αμιγές Ελληνοκυπριακό. Πριν από την εισβολή ο αριθμός των κατοίκων του χωριού ανερχόταν στους 1000.

16gΤο χωριό πήρε το όνομα του από τους ” στύλλους ” (κολόνες ), κατάλοιπα του παλαιού υδραγωγείου που μετέφερε νερό από την Κυθρέα στη Σαλαμίνα. Σύμφωνα με μια άλλη παράδοση, το χωριό οφείλη το όνομα του στους ” στύλλους ” που ο Ευαγόρας , βασιλιάς της Σαλαμίνας κατά τον 5 ο – 4 ο αιώνα π.Χ., είχε τοποθετήσει στην περιοχή για να τους χρησιμοποιήσει για την επέκταση της πρωτεύουσας του βασιλείου του.

Στο ελληνικό Δημοτικό Σχολείο που λειτουργούσε εδώ πριν την τουρκική εισβολή φοιτούσαν κατά το σχολικό έτος 1973-74 84 μαθητές.

Οι κάτοικοι του χωριού ασχολούνταν με τη γεωγροκτηνοτροφία ενώ κάποιοι απασχολούνταν στη γειτονική Αμμόχωστο. ‘Οσον αφορά στην γεωργία, καλλιεργούσαν κυρίως σιτάρι, κριθάρι και βαμβάκι καθώς το χωριό είναι πεδινό, αφού ανήκει στην πεδιάδα της Μεσαορίας. Στους Στύλλους υπήρχε Συνεργατική Πιστωτική Εταιρεία η οποία αγόραζε τα γεωργικά προϊόντα. Στο χωριό υπήρχε επίσης Συνεργατικό Παντοπωλείο.

Τα σπίτια του χωριού ήταν κτισμένα με πλιθάρι και χαρακτηρίζονται από τον πατροπαράδοτο ηλιακό με καμάρες. Τελευταία, ωστόσο, οι οικίες κτίζονταν σύμφωνα με τη μοντέρνα αρχιτεκτονική. Στις δύο πλευρές του δρόμου Λευκωσίας – Αμμοχώστου, ο οποίος διέσχιζε το χωριό , βρίσκονταν 5 – 6 καφενεία. Στην πλατεία του χωριού πρέσβευε ο ανδριάντας του ήρωα Θεοδόση Χατζηθεοδοσίου που είχε λάβει μέρος στον απελευθερωτικό αγώνα του 1955 – 9 ενώ λίγο πιο πέρα βρισκόταν περιτριγυρισμένο από ευκαλύπτους το δημοτικό σχολείο.

Οι γυναίκες του χωριού ασχολούνταν στο σπίτι και στο φούρνισμα ψωμιών, ενώ βοηθούσαν επίσης στην καλλιέργια των χωραφιών . Η εκκλησία των Στύλλων ήταν αφιερομένη στον Προφήτη Ηλία , του οποίου η γιορτή τιμόταν στις 20 Ιουλίου με μεγάλη πανήγυρη στην οποία μαζεύονταν και κάτοικοι από τα γειτονικά χωριά.

Το χωριό είχε κατοικηθεί από την αρχαιότητα και έχουν βρεθεί διάφορα αντικείμενα μεταξύ των οποίων μια κεφαλή αγάλματος που σήμερα βρίσκεται στο Κυπριακό Μουσείο. Στο χωριό βρίσκεται επίσης το περίφημο μοναστήρι του Αποστόλου Βαρνάβα.

Από τους Στύλλους περνούσε γραμμή του κυπριακού κυβερνητικού σιδηρόδρομου- από το χωριό περνούν επίσης δύο από τους μεγαλύτερους ποταμούς της Κύπρου, ο Πηδιάς και ο Γιαλιάς.

Συνέπειες Τουρκικής Εισβολής: Κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής, η κοινότητα καταλήφθηκε από τον τουρκικό στρατό με αποτέλεσμα να εκτοπιστούν όλοι οι Έλληνες κάτοικοι της. Έκτοτε, οι τουρκικές δυνάμεις κατοχής και η παράνομη κατοχική διοίκηση εμποδίζουν την επιστροφή τους.

16b

Read More

Άσσια – Άσκια

Ταξιδεύουμε σημερα στην Μεσαορία και στο Χωριό ΑΣΣΙΑ – ΑΣΚΙΑ 15/148 της Επαρχίας Αμμοχωστου.15c

Η Άσκια (Ασσια) είναι μεγάλη αμιγώς ελληνική κοινότητα του κατεχόμενου τμήματος της Επαρχίας Αμμοχώστου.

Το χωριό όπου γεννήθηκε ο Άγιος Σπυρίδωνας, αποτελείται από δύο ενορίες, την “πάνω γειτονιά” του Αγίου Ιωάννη και την “κάτω” του Αγίου Γεωργίου.

Το όνομα του χωριού προέρχεται κατά μια εκδοχή από την λέξη “σκιά” και το στερητικό “α”, δηλαδή “Ασκια”, από το άδεντρο και άσκιο της περιοχής. Τα δέντρα ήταν πάντα πολύ λίγα και δεν υπήρχε σκιά. Η περιοχή ήταν άσκια (χωρίς σκιά), σιγά-σιγά δε με κάποια παραφθορά συνήθη στην κυπριακή διάλεκτο σε όμοιους φθόγγους, έγινε Άσσια

15lΓεωγραφική Θέση: Βρίσκεται 31 χλμ δυτικά της πόλης της Αμμοχώστου και 22 χλμ ανατολικά της πόλης της Λευκωσίας, στη γεωγραφική περιφέρεια Μεσαορίας, σε υψόμετρο 60M. Στη βόρεια πλευρά της Άσσιας εκτείνεται “ο κάμπος” κατά τους Ασσιώτες, δηλαδή η εύφορη, επίπεδη, πεδιάδα της Μεσαορίας, με τα λιγοστά δέντρα. Ο κάμπος, ποτίζεται από τον ποταμό Γιαλιά που τη γεμίζει με πλούσιες προσχώσεις. Στα νότια του χωριού επεκτείνεται ο “Τράχωνας”, γη λιγότερο γόνιμη, όπου η γη είναι πετρώδης, και δεν βρέχεται από ποτάμι αλλά ποτίζεται μόνο από τη βροχή και με πηγάδια. Εδώ σπέρνεται κυρίως κριθάρι και βόσκουν τα πρόβατα. Εδώ βρίσκονται και τα περβόλια που παράγουν πλούσια και καλής ποιότητας λαχανικά.

Πληθυσμός: Ο πληθυσμός της κοινότητας αυτής το 1960 ανερχόταν σε 2209 κατοίκους, όλοι Έλληνες. Ο πληθυσμός της το 1973 υπολογιζόταν σε 2734 κατοίκους.

Χριστιανικοί Ναοί: Στα όρια της κοινότητας αυτής βρίσκονται οι εκκλησίες Παναγίας, Αγίου Γεωργίου και Τιμίου Προδρόμου καθώς και το εξωκλήσι Αγίου Σπυρίδωνα.

Σχολεία: Στο ελληνικό Δημοτικό Σχολείο που λειτουργούσε εδώ πριν την τουρκική εισβολή φοιτούσαν κατά το σχολικό έτος 1973-74 372 μαθητές.

Συνέπειες Τουρκικής Εισβολής: Κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής, η κοινότητα καταλήφθηκε από τον τουρκικό στρατό με αποτέλεσμα να εκτοπιστούν όλοι οι Έλληνες κάτοικοι της. Έκτοτε, οι τουρκικές δυνάμεις κατοχής και η παράνομη κατοχική διοίκηση εμποδίζουν την επιστροφή τους

15b

Read More

1920

1920

Κατάληψη της Οδησσού από τον Κόκκινο Στρατό

Ίδρυση της Κοινωνίας των Εθνών στη Γενεύη

Οι γυναίκες αποκτούν δικαίωμα ψήφου στις Ηνωμένες Πολιτείες

Ο Κεμάλ Ατατούρκ κηρύσσει στρατιωτικό νόμο

Ο Πάντσο Βίλα αποσύρεται από την επαναστατική του δράση στο Μεξικό

Με τη Συνθήκη των Σεβρών αναγνωρίζεται η προσάρτηση της Κύπρου στην Αγγλία

Κυκλοφορεί στο Βαρώσι η πολιτική εφημερίδα «Κύπρος»,
με εκδότη και διευθυντή τον Λούη Γεωργίου Λοΐζου,
που εξέδιδε επίσης και την εβδομαδιαία εφημερίδα «Η Μικρούλα»

Ο σερ Μάλκολμ Στήβενσον διορίζεται ως Ύπατος Αρμοστής της Κύπρου

Read More