Ἀναφορὰ στοὺς τάφους τῆς Σαλαμῖνας τῆς Κύπρου ὅπου οἱ μεγαλοπρεπεῖς νεκρώσιμες τελετὲς περιλάμβαναν καὶ θυσία ἀλόγων. Παρατηρήθηκε ἀκόμα καὶ ταφὴ ζωντανῶν ἀλόγων, ὅπως μαρτυρεῖ ὁ σκελετὸς ἑνὸς ἀλόγου σὲ ἀγωνιώδη στάση, μὲ τὸν λαιμὸ τεντωμένο καὶ γονατιστὰ τὰ δύο μπροστινά του πόδια ἐνῶ προσπαθεῖ νὰ ἀπελευθερωθεῖ. Κοντὰ στὴ Σαλαμῖνα τῆς Κύπρου, στὴν Ἔγκωμη, βρέθηκε ἕνα ἀγγεῖο ποὺ ὀνομάστηκε ʺκρατῆρας τοῦ Διόςʺ, ἐπάνω στὸ ὁποῖο εἰκονίζεται μιὰ ἐπίσημη ἀνδρικὴ μορφὴ ποὺ φορεῖ ἱερατικὸ χιτῶνα καὶ κρατεῖ ζυγό. Ἡ μορφὴ στέκεται μπροστὰ σὲ ἅρμα καὶ πιστεύεται ὅτι εἶναι ὁ Ζεὺς ποὺ κρατᾶ τὴ ʺζυγαριὰ τῆς Μοίραςʺ, ἐδῶ μὲ τὴν ἔννοια τοῦ πεπρωμένου ποὺ κανεὶς δὲν μπορεῖ ν᾿ἀποφύγει.

Lire la suite

Τη μια φορά η πατρίδα μου
Το έβαλε στα πόδια
( είχε προηγηθεί των στρατιωτών της η τακτική φυγή- ούτε για δείγμα
Δεν έμεινε κανείς, έστω 50 έστω λεπροί αποφασισμένοι)
Και στρατοπέδευσε ο κατακτητής
Τριγύρω απο τη πόλη. Που να φανταστεί
Πως άθικτο του αφήσανε το τραπέζι
( φύγανε όλοι ,γάτοι και ποντίκια –
Κανένας δεν στοχάστηκε να δέσει
απο τον σπάγγο έστω κάτι επισφαλές )
Σε 3 μέρες μπήκε μέσα με προφύλαξη

Εδώ σημειώνω την ιστορία του πολιτοφύλακα Ανδρέα , του παντοπώλη .

Κι επειδή γειτόνευε με των γονιών μου το σπίτι , του τηλεφώνησα την Τρίτη μέρα του περί κυκλώματος . Δεν το περίμενα να σήκωνε κανένας το τηλέφωνο – στη τύχη δοκίμασα , γιατί όταν είσαι πια χαμένος , απελπισμένος, ελπίζεις απο πουθενά . Το πήρε κι ούτε μου είπε το γνωστό πήρατε λάθος αριθμό, εμείς δεν εχουμε τηλέφωνο. Αλλά : οι γονείς σου φύγανε με τους άλλους. Μείναμε λιγοστοί πολιτοφύλακες . Οι Τούρκοι δεν ξεμύτισαν , τι λέτε τώρα! Πηγαίνουμε στην αγορά για τα φθαρτά. Για μένα δηλαδή τα παίρνω.Πού να τα πουλήσω; Αυτό μπορεί το τηλεφώνημα μου να ήτανε το τελευταίο που γίνηκεν στην πόλη πρίν πατηθεί . Της ιστορίας συνέχεια. Ο Αντρέας όταν οι Τούρκοι μπήκαν για τα καλά καταφεύγει στο σπίτι μιας κατάκοιτης γριάς , που δεν πρόλαβαν τα παιδιά της να την πάρουνε μαζί με τις αποσκευές τους . Δεν ξέρουμε αν αυτή συμβόλιζε την πόλη – ο χρόνος θα δείξει. Και μη λυπάσαι μάνα , της έλεγε ο Αντρέας . Τώρα εχεις εμένα για παιδί σου. Είμαι κι εγω κυνηγημένος , αποφασισμένος να ζήσω κλέβοντας τα βραδιά απο το μαγαζί μου τρόφιμα και για τους δυό μας. Και νάθελα να φύγω πια δεν το μπορώ. Γύρω γύρω Τούρκοι μενεξέδες και στη μέση εσύ κι εγώ. Πέρασαν μέρες και μεγάλες νύχτες . Οι Τούρκοι ψάχνοντας ζύγωσαν τη γριά . Ο Αντρέας κρυμμένος βγήκε στη στεριά , δεινοπαθώντας χάθηκε μες στο σκοτάδι πίσω του σπέρνοντας γαυγίσματα και μπαταριές. Χάρη στα γένια του που σμίγανε με το χορτάρι τα χέρια του που μοιάζανε με ξερόκλαδα μπόρεσε και ξεγλύστρησε απο μια γωνιά. Φτάνει στο πρώτο ύψωμα των Πανελλήνων ρωτάει, μαθαίνει , τρέχει βρίσκει τη γυναίκα του σε ενα προσφυγικό κατακλυσμό. Μπαίνει μες στη σκηνή τη βλέπει να κοιμάται . Ξαπλώνει πλάι της σκοτωμένος απο εξάντληση . Τρεις κόρες του , τρείς μοίρες σε ύπνο βυθισμένες. Κάποια στιγμή απο όνειρο κακό η γυναίκα του πετιέται . Βλέπει τον ξένο δίπλα της ουρλιάζει. Ποιος ειναι αυτός που θέλει να με ατιμάσει ; Παίρνει σανίδα τον χτυπά οι κόρες ξεσηκώνονται. Μαζεύεται σκόνη πολλή λαός και παιδομάνι . Εκείνος γονατίζει. Είμαι ο άντρας σου. Είμαι ο Αντρεας της οδού Ιλαρίωνος. Επάγγελμα μπακάλης . Οχι δεν απόθανα. Εκείνη τον φιλά και τον σκεπάζει. Δάκρυα βροχή στα γένια τα φρυγμένα. Οι θυγατέρες του τον θυμιατίζουν . Παιδιά πετάνε ροδοπέταλα και ρύζι. Παππας εκεί τους ψέλνει….ους ο θεός ….

Τέλος της ιστορίας κι επαναφορά….

Στη δεύτερη και θλιβερή φορά : Πατρίς εν εξορία ψηφίζει εκείνους που τη δέςαν στη σκλαβιά .
Η μνήμη δεν εχει παιδιά, είναι γυναίκα στείρα
Της αρετής ο άντρας , της τέχνης εραστής
Μονάχα αυτά βλέπει και συλλογάται.

Ανοίγοντας παρένθεση λέμε και τούτο :
Ξέρουμε που θα πάμε πίσω αυτά θα χρησιμέψουν σαν παλιός ρυθμός.κάποιος πρέπει να τα πεί. Ενας μεγάλος ευεργέτης δωρητής να τα περισώσει. Πάνω σε αυτά θα στηριχτούμε αργότερα να φτιάξουμε ιστορία. Οτι απο εδώ θα ξεκινήσει το καινούργιο . Τότε θα ανεγερθεί κι ένα μνημείο σε όσα χαμένα διατρέχουν τη πεδιάδα. Μνημείο συμπαγές απο χαλκό κι απο τσιμέντο – να στολίζουν αυτή τη Πόλη .

Κυριάκος Χαραλαμπίδης
Αμμόχωστος Βασιλεύουσα

Lire la suite

Μεταξύ των ετών 1946 και 1949, περίπου 53.000 Εβραίοι κρατήθηκαν υπό περιορισμό παρά τη θέληση τους σε στρατόπεδο της επαρχίας Αμμοχώστου και Λάρνακας εκ των οποίων γύρω στους 30.000 έζησαν σε 5 στρατόπεδα στον Καράολο στα περίχωρα των Βαρωσίων.
Οι πρώτοι Εβραίοι πρόσφυγες άρχισαν να φτάνουν στο λιμάνι της Αμμοχώστου τον Αύγουστο του 1946 με τα πλοία του βρετανικού στρατού Εμπάιαρ Ράιβαλ και Εμπάιαρ Χαίυγουντ. Επρόκειτο για την περίοδο μετά το τέλος του Β´ παγκοσμίου πολέμου και πολλοί Εβραίοι συμπεριλαμβανομένων κι εκείνων που κατάφεραν να βγούν ζωντανοί απο τα στρατόπεδα συγκέντρωσης , είχαν χάσει τα σπίτια τους και τις οικογένειες τους . Οι περισσότεροι απο αυτούς ήθελαν να μεταναστεύσουν στην Παλαιστίνη για να κάνουν μια καινούργια αρχή. Ωστόσο η καταπσταση στην Παλαιστίνη παρέμενε συγκεχυμένη καθως η βρετανική διακυβέρνηση είχε επιβάλει περιορισμούς στον αριθμό των Εβραίων μεταναστών στη Παλαιστίνη . Οι Βρετανοί ήθελαν να περιορίσουν ή και να σταματήσουν εντελώς τη μετανάστευση φοβούμενοι την αντίδραση των παλαιστινίων ή και των Αράβων . Οι Εβραίοι που έφευγαν με πλοία απο την Ευρώπη συλλαμβάνονταν στη θάλασσα και στέλνοντα σε στρατόπεδα στη Κύπρο . Κάποιοι παρέμειναν στη Κύπρο γι αρκετούς μηνες ενώ άλλοι χρειάστηκε να ζήσουν στα στρατόπεδα έως και δυο χρόνια μέχρι την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ τον Νάιο του 1948.
Ωστόσο ακόμη και μετα την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ οι Βρετανοί συνέχιζαν να κρατούν 8.000 Εβραίους άνδρες που βρίσκονταν σε ηλικία στράτευσης και 3.000 συζύγους τους για να τους εμποδίσουν να εμπλακούν στον αραβοϊσραηλινό πόλεμο του 1949 μετα την αναγνώριση του Ισραηλινού κράτους απο τη βρετανική κυβέρνηση .
Αμμόχωστος
Αναμνήσεις
Α. Σωτηρίου

Lire la suite

Το Κάστρο της Καντάρας που βρίσκεται σε ύψος 620 περίπου μέτρων απο το επίπεδο της θάλασσας είναι το ανατολικότερο απο τα τρία μεσαιωνικά κάστρα της οροσειράς του Πενταδακτύλου . Δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες για τα πρώτα χρόνια της ιστορίας εκτός απο το γεγονός οτι φαίνεται να κτίστηκε το 965 μ. χ. μετά την απελευθέρωση της Κύπρου απο τους ´Άραβες και την εδραίωση της Βυζαντινής κυριαρχίας για την προστασία των βυζαντινών αρχόντων του νησιού απο πιθανές νέες επιθέσεις των Σαρακηνών. Η πρώτη γραπτή πληροφορία που εχουμε για το Κάστρο της Καντάρας είναι το 1911 και συνδέεται με τον βασιλιά της Κύπρου Ισαάκιο Κομνηνό που αναγκάσθηκε να αποσυρθεί σε αυτό μετά την ήττα του απο τον Ριχάρδο τον Λεοντόκαρδο.
Οι Λουζινιανοί που ακολούθησαν έδωσαν μεγάλη σημασία στο Κάστρο αφού το θεωρούσαν πολύ σπουδαίο για την άμυνα του βασιλείου τους. Ενίσχυσαν την οχύρωση του και το ανακαίνισαν προσθέτοντας ευρύχωρα πριγκιπικά διαμερίσματα για την Βασιλική οικογένεια και την αυλή της . Το 1525 το κάστρο έχασε τη σπουδαιότητα του αφού οι ριζικές αλλαγές στις πολεμικές μεθόδους και η βελτίωση των επιθετικών και των αμυντικών όπλων ουσιαστικά το κατέστησαν άχρηστο για τους Ενετούς . Χωρίς κανένα δισταγμό το εγκατέλειψαν συγκεντρώνοντας την προσοχή τους στην αμυντική θωράκιση της Λευκωσίας και της Άμμοχώστου.
Η επιβλητική θέση του κάστρου και τα τεράστια τείχη που κτίστηκαν στα κενά μεταξύ των επίκλινών κορυφών για να ενισχύσουν την φυσική άμυνα του το κατέστησαν απόρθητο . Τα ερείπια του κάστρου διατηρούνται αρκετά καλά καθως και οι δυό ορθογώνιοι πύργοι που προστάτευαν την είσοδο στην Ανατολική πλευρά του. Το εσωτερικό αποτελείται απο μια εσωτερική αυλή με διαδρόμους στις πλευρές της που οδηγούν σε μεγάλες αίθουσες μερικές απο τις οποίες συνδέονται μεταξύ τους με κρυφά περάσματα.
Το όνομα Καντάρα που είναι Αραβικό και σημαίνει γέφυρα ή καμάρα πιθανόν να ονομάστηκε έτσι είτε απο τους Σαρακηνούς είτε απο τους Μαρωνίτες που είχαν εγκατασταθεί στην περιοχή αυτή. Κατα τη διάρκεια της Φραγκοκρατίας το κάστρο ονομαζόταν Καντάρε ενώ οι ντόπιοι αναφέρονταν σε αυτό ως το Καστέλλο της Βασίλισσας με τις 100 καμάρες.
Σε ένα λόφο λίγο χαμηλότερα απο το κάστρο υπήρχε το μεσαιωνικό μοναστήρι της Παναγίας της Κανταριώτισσας. Σε μια απο τις περιόδους του στην επαρχία Αμμοχώστου ο αμερικανός πρόξενος στρατηγός Λούις Πάλμα ντι Σέσνολα επισκέφθηκε την περιοχή κι έγραψε τα παρακάτω σχετικά με το μοναστήρι και το Κάστρο:
Το κάστρο της Καντάρας που ονομάζεται τώρα το Καστέλλο με τις 100 καμάρες εγκαταλείφθηκε απο τους Ενετούς όταν κατέλαβαν το νησί. Διατηρούνται ακόμη σε καλή κατάσταση μερικά θολωτά διαμερίσματα . Σε ένα λόφο δυτικά της Καντάρας υπήρχε ενα μικρό φρούριο κάτι σαν παρατηρητήριο. Στη θεςη αυτή βρίσκεται μια μικρή εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που διατηρείται σε καλή κατάσταση . Τον περασμένο αιώνα ζούσαν εδώ μερικοί μοναχοί αλλά τα κελιά τους άρχισαν να καταρρέουν κι αναγκάσθηκαν να εγκαταλείψουν το μοναστήρι και την περιοχή . Ένας ερημίτης που ονομάζεται Συμεών κατοικεί μέσα στα ερείπια του μοναστηριού κι όπως μου ανάφερε ζεί εδώ τα τελευταία 45 χρόνια. Είναι πάνω σπο 80 χρονών και ζει τελείως μόνος του χωρις καμμιά απολύτως σύντροφιά αφού δεν έχει ούτε σκύλο ούτε πρόβατο ούτε κατσίκα για να του ξαπνουμ παρέα . Μια φορά τον χρόνο μερικοί Έλληνες Χριστιανοί αφοσιωμένοι στην Παναγία ανεβαίνουν εδώ για να επισκεφτούν την εκκλησία και έτσι για πολλές ώρες έρχεται κι αυτός σε επαφή με τους συνανθρώπους του που του φέρνουν καπνό .

Ενθύμιον Αμμοχωςτου
Σταύρος Λαζαρίδης

Lire la suite

Ο Οιδίπους Τύραννος
Εν τω αρχαίω θεάτρο Σαλαμίνας
ΣΑΛΑΜΙΝΙΟΣ , Εφημερίδα ΦΩΣ , 10.7.1962

Με λαμπράν τω όντι επιτυχίαν υπερβαίνουσαν τας καθιερωμένας ετήσίας παραστάσεις αρχαίων δραμάτων των παρ ημίν Ελληνικών Γυμνασίων Αρρένων και Θηλέων εδιδάχθη απο την νύχτα του παρελθόντος Σαββάτου το έργον του κλασικού Έλληνος τραγικού ποιητού Σοφοκλέους Οιδίπους Τύραννος, εν τω αναστηλωθέντι αρχαίω θεάτρω της Σαλαμίνος του μεγάλου Βασιλέως Ευαγόρα υπό των Ελληνικών Γυμνασίων Αμμοχώστου

Εκεί ύστερα απο δυο και πλέον χιλιάδες χρόνια ηκούσθη του μεγάλου Έλληνος τραγικού η ηθική διδαχή , η προκαλούσα τον φόβον και το έλεος είς τους απογόνους των αρχαίων Ελλήνων και τον Κυπριακόν Ελληνισμόν .
……. Ησθάνθημεν συγκίνησην και υπερηφάνεια δια την εμφάνισην των Ελληνικών μας Εκπαιδευτηρίων εκεί είς την Αρχαίαν Σαλαμίνα την νύχτα του Σαββάτου. Τάξις, Πολιτισμός, Ευπρέπεια. Συγχαίρομεν ολοψύχως τους πάντες απο του πρώτου του κ. Παναγιώτη Σέργη και των Γυμνασιαρχών κ. κ. Ι. Αναγνωστόπουλου, Αρρένων και Γ. Δημητρίου, θηλέων και απαντα τα μέλη της Επιτροπής .
Συγχαίρομεν επίσης δια την επιλογήν του Οιδίποδος Τυράννου του Σοφοκλέους ως την πρώτην επίσημην παράστασιν είς το θέατρον της Αρχαίας Σαλαμίνος Αμμοχώστου ένθα όφειλε να ακουσθή δια μίαν εισέτι φοράν το μέγα επιμύθιον του μεγάλου τραγικού τόσον διδακτικού γι Αρχοντας και πάντας τους αξιωματούχους της νεαράς Κυπριακής Δημοκρατίας . ………..

<< έτσι ως να ιδούμε τη στερνή μέρα καρτερώντας θνητό ας μη μακαρίζουμε κανένα πριν φθάση στην ύστερη ώρα της ζωής δίχως καημούς και πόνους>>

( το υλικό απο το αρχείο Παναγιώτη Σέργη μου εδόθη απο την αγαπημένη φίλη Λένια Σέργη )

Lire la suite