7/148 – ΛΥΣΗ, επαρχία Αμμοχωστου
Η ΛΥΣΗ είναι μεγάλη αμιγώς ελληνική κοινότητα του κατεχόμενου τμήματος της Επαρχίας Αμμοχώστου. Είναι η γενέτειρα του ήρωα του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ Γρηγόρη Αυξεντίου.
Γεωγραφική Θέση: Βρίσκεται 24 χλμ δυτικά της πόλης της Αμμοχώστου, σε υψόμετρο 55M.
Πληθυσμός: Ο πληθυσμός της κοινότητας αυτής το 1960 ανερχόταν σε 3737 κατοίκους, όλοι Έλληνες. Ο πληθυσμός της το 1973 υπολογιζόταν σε 4537 κατοίκους.
Χριστιανικοί Ναοί: Στα όρια της κοινότητας αυτής βρίσκεται η εκκλησία Παναγίας καθώς και το εξωκλήσι Αγίου Ευφημιανόυ / Θεμονιανόυ.
Σχολεία: Στα 2 ελληνικά Δημοτικά Σχολεία που λειτουργούσαν εδώ πριν την τουρκική εισβολή φοιτούσαν κατά το σχολικό έτος 1973-74 586 μαθητές.
Συνέπειες Τουρκικής Εισβολής: Κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής, η κοινότητα καταλήφθηκε από τον τουρκικό στρατό με αποτέλεσμα να εκτοπιστούν όλοι οι Έλληνες κάτοικοι της. Έκτοτε, οι τουρκικές δυνάμεις κατοχής και η παράνομη κατοχική διοίκηση εμποδίζουν την επιστροφή τους.
(στην μαυρόασπρη φωτογραφια Η εκκλησία της Λύσης τήν ημέρα αποπεράτωσης του κτισίματος της! Στην φωτογραφία φαίνονται δεξιά ο Ιάκωβος Παύλου, φημισμένος Μάστρε Γιακουμής (με τη βράκα), ο οποίος “αρχιτεκτόνισε” και έκτισε την εκκλησία, στο κέντρο ο παπάς της εκκλησίας και αριστερά ο Κοινοτάρχης. Ο Μάστρε Γιακουμής ανέβαινε στο άλογο και πήγαινε στην Αμμόχωστο, μελετούσε την εκκλησία του Αγ. Νικολάου που είχε σαν πρότυπο του και στην συνέχεια εφήρμοζε την τεχνική του. Ο κόσμος τότε κυκλοφορούσε με τα βωδάμαξα, τα άλογα και τα γαϊδούρια.)